کتاب دست دوم افکار امم نویسنده: مهدیقلی هدایت مخبرالسلطنه

آدمی زاده از اولین روزهای پیدایش پیوسته در این صدد بوده است که اصل و مبداء خویش را بیابد و بداند که پدید آورنده او که بوده؟ و چگونه آفریده شده؟ و در مقابل تسلط و عظمت طبیعت نگاهدارنده او کیست؟ او مظاهر طبیعت را در همه حال بر خود غالب میدید و خویشتن را در برابر سرما، گرما، سیل، برف، باران و درندگان و گرسنگی و بیماری و آلام درونی زبون مییافت. همین ضعف و زبونی او را وا میداشت که پدید آورنده خویش را باز جوید، و از خشم طبیعت در دامن پر مهر آفرید کار خود پناه گزیند، از این جهت در این پژوهش آنی از پا ننشسته و تاجایی که خرد و اندیشه اش راه یافته حقیقت را جستجو کرده است.