خودکشی صادق هدایت

مروری بر کتاب

مصور

اگر چه حالیا دیریست
کان بی کاروان کولی
ازاین دشت غبار آلوده کوچیده ست
و طرف دامن از این خاک دامنگیر برچیده است
هنوز از خویش پرسم گاه :
آه چه میدیدست آن غمناک
روی جاده نمناک؟

خودکشی اول هدایت که به حادثۀ رود مارن شهرت دارد، مربوط به زمانی است که هنوز او در مراحل آغازین کار نویسندگیش بوده است. او در اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۷ با انداختن خود به رودخانۀ مارن خودکشی کرد؛ اما بر روی قایقی افتاد و نجات یافت. او در سال ۱۳۲۹ برای درمان وضع روحی، عازم پاریس شد. «و در فروردین سال ۱۳۳۰ در پاریس در آپارتمانی که توی کوچۀ شامپونی اجاره کرده بود با باز کردن شیر گاز خودکشی کرد. » که مدارک و گواهی فوت او توسط سفارت ایران در پاریس، فوت او را برابر با ۲۰ فروردین ۱۳۳۰ مطابق با ۹ آوریل ۱۹۵۱ صادر کرده است.

علت خودکشی هدایت اما در پاسخ به این سوال که چرا هدایت خودکشی کرد؟ جواب‌های مختلفی داده شده است. شهید مطهری در این رابطه می‌گوید: «یکی از علل خودکشی او این بود که اشراف‌ زاده بود. او پول توجیبی بیش از حد کافی داشت؛ اما فکر صحیح و منظم نداشت. او از مواهب ایمان بی‌بهره بود. جهان را مانند خوداو بوالهوس و گزافه کار و ابله می‌دانست...».

دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن نیز در این باره می‌گوید: «اگر او خود را کشت برای آن بود که مقصد و حیات خود را از دست رفته می دید و این از دست رفتن بر اثر یاس عمیق و کاهش قوای جسمی و روحی پدید آمد.

برخی از منتقدین ادبی خودکشی صادق هدایت را یکی از موارد عمده و حتا راز محبوبیت این نویسنده در جامعه روشنفکری ایران دانسته اند. اما، آیا این حرف درستی است؟! مرگ خود خواسته (خودکشی) نزد هیچ قومی، قبیله ای، ملتی، مکتبی (و مخصوصاَ در ادیان) عمل پسندیده ای نیست. کاری ناپسند و گناه است.