کتاب دست دوم وحدت سیاسی و تعامل فرهنگی در شاهنشاهی هخامنشی

گذرگاه های تاریخ طرح کلی فرایندهای تاریخ را از دوره دیرینه سنگی تا به امروز پی می گیرد و برداشتی کلی ، موجز، بی همتا و خواندنی از سراسر تاریخ انسان و قوانین حاکم بر آن به دست می دهد. این کتاب پژوهشی گسترده و بلندپروازانه است که نظریه تحول اجتماعی مارکس را پایه راه جویی های تازه خود قرار می دهد. اما پروفسور دیاکونف پنج مرحله تحولی مارکس را به هشت مرحله گسترش داده است . از آن گذشته و برخلاف مارکس ، پروفسور دیاکونف نمی پذیرد که گذار ما از یک مرحله به مرحله بعدی با ستیزه و انقلاب اجتماعی مشخص می شود و بر آن است که این گذارها گاهی با مسالمت و آرامش انجام می پذیرد. توجه پروفسور دیاکونف تنها به ابعاد اقتصادی و اقتصادی اجتماعی تحول محدود نمی ماند، بلکه عوامل قومی ، فرهنگی ، مذهبی و نظامی فن آورانه ای را نیز که طی قرن ها دوام آورده است به تفصیل می کاود. پروفسور دیاکونف همچنین این نظر را نمی پذیرد که تحول اجتماعی حتما و الزاما نشانه پیشرفت است و نشان می دهد که چگونه «هر پیشرفتی در عین حال یک پسرفت است .» سرانجام کتاب با ارایه چشم اندازی از آینده انسان پایان می یابد و نتیجه گیری در این باره را که آینده چه در بر خواهد داشت به خواننده وامی گذارد. خواننده همچنان که همراه کتاب از مراحل گوناگون تاریخی می گذرد، با پژوهشی سترگ و تأمل برانگیز از فرایند تاریخ نوع انسان مواجه می شود که پس از توین بی مهم ترین اثر تاریخی هوشمندانه جهان به شمار می آید. ایگور ام . دیاکونف استاد ممتاز موسسه شرشناسی دانشگاه سن پترزبورگ و صاحب تألیفات عالمانه بسیاری از جمله تاریخ ماد، دوره سه جلدی تاریخ جهان باستان (١٩٨٩)، که او سرویراستار آن بود، و اسطوره های باستانی شر و غرب (١٩٩٣) است .