تاریخ باستان

نویسنده: چارلز الگزاندر رابینسون
مترجم: اسماعیل دولتشاهی
ناشر: علمی و فرهنگی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 872
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1370 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

از دوران پیش از تاریخ تا مرگ یوسی نیانوس

مصور - نقشه

تاریخ باستان بخشی از تاریخ است که از زمانی که نخستین اسناد تاریخی به دست آمده‌است تا فرا رسیدن سده‌های میانه آغازین را در برمی‌گیرد. این زمان در حدود پنج هزار سال برآورد می‌شود و آغاز آن را به طور معمول آغاز نگارش با خط میخی در سده ۳۰ (پیش از میلاد) می‌دانند. تاریخ باستان وارد شدن از دورهٔ پیش از تاریخ به دوره تاریخی می‌باشد.

پایان تاریخ باستان هم در میان تاریخ‌دانان محل اختلاف است، چنانکه تاریخ‌نویسان برآمدن اسلام، سرنگونی امپراتوری روم غربی، مرگ یوستی‌نیانوس یکم و روی کار آمدن شارلمانی را پایان تاریخ باستان دانسته‌اند.

یکی از تمدن های باستان و سر منشاء تمام تمدن های دنیا سرزمین بین النهرین است که در عراق کنونی واقع شده است میان رودان و یا بین النهرین به وسیله دو رود پرآب دجله و فرات مشروب می شود از این رو به این سرزمین بین النهرین و یا میان رودان می گویند این دو رود از کوهستان های ارمنستان سرچشمه می گیرند و با فاصله زیادی از یکدیگر و با سرعت زیاد پس از گذشتن از معابر عمیق وارد جلگه بین النهرین گشته و پس از مشروب نمودن آن قسمت شما عراق به طرف جنوب عراق سرازیر می گردند.

به واسطه ی این دو رود جلگه بین النهرین شکل می گیرد که این جلگه از مشرق به فلات ایران و کوههای زاگرس و از مغرب به صحرای تار(یا صحرای شام) محدود می شود در شمال بین النهرین با فلات آسیا صغیر واقع شده است که تا حدودی از نظر وضعیت طبیعی شبیه فلات ایران است به طور کلی بین النهرین از دو تقریباً متمایز شمالی و جنوبی تشکیل شده است دامنه کوههای شمال شرقی که خود از سلسله جبال زاگرس است که به رشته کوههای تاروس می پیوندند و مرتفع ترین قسمت آن در مرز بین ایران و ترکیه و عراق قرار گرفته و قسمت جنوبی ، شامل سرزمینهای پست مرکزی و زمینهای با تلاقی نزدیک دهانه خلیج فارس می باشد.

در جنوب بین النهرین اقتصاد کا ملا ً به رودخانه و طغیانهای سالیانه آن بستگی دارد یکی از خصوصیات این قسمت ، وضعیت خاص طبیعی و آسانی مجزا سازی در این منطقه است. این کاری است که از زمان سومریان، اقوام ساکن در این قسمت ،طوایف و گرو ههای مختلف انسانی را به خود جلب کرده است. در قسمت های دیگر بین النهرین نیز اقتصاد تا حدودزیادی متکی به جریان رو دخانه ها بوده است . در شمال بغداد ، یعنی بین النهرین مرکزی رو دخانه های دیاله و زاب کوچک و بزرگ و همچنین رودخانه خابور سبب ایجاد نظم اقتصادی خاصی می شوند . در شمال بین النهرین هوا سر دتر و زمستانهای با برف زیاد همراه است . فصل گرما نسبتاً کو تاه تر و در بیشتر قسمتهای زراعت دیم نوع اصلی کشاورزی بوده است. در این قسمت درختان میوه در مقابل تغیییرات جوی مقاومت بیشتری دارند.

از نظر جغرافیای نظامی سرزمین بین النهرین را باید سرزمین باز نامید. زیرا بر خلاف مصر که از هر طرف بسته است دسترسی به قسمتهای مختلف بین النهرین آسان است. به حیث فرهنگی نیز بین النهرین بر عکس مصر که تا مدتها در انزوا به سر می برد از مرا وده فرهنگی در زمینه های مختلف با مناطق مجاور تا حدود بسیار زیادی بر خوردار بوده است.

این ارتباط فرهنگی در دوره های پیش از تاریخ با مناطق نزدیک و از آغاز دوره نوشتاری بر اساس شباهتهای ظاهری و کاربرد مشابه بر خی پدیده های صنعتی ، با مصربه طور مستقیم بر قرار بوده است . از آنجا که دوره های اسکان و به خصوص دوره اول با کاربرد سفال توأم بوده است ، یکی از راه های اثبات وجود ارتباط بین النهرین با سرزمینهای مجاور ، نوع ، فرم ، نقش و تکنیک به کار رفته در سفال است.