کتاب دست دوم حلاج و راز انا الحق

کتاب «حلاج و راز اناالحق» به قلم عطاء الله تدین، به بررسی شخصیت و اندیشه‌های حسین بن منصور حلاج، یکی از بحث‌برانگیزترین چهره‌های تاریخ عرفان، می‌پردازد. حلاج، راز اناالحق را در آخرین روزهای عمرش تشریح و تبیین کرد. این راز عبارتست از این که: انسان برترین و والاترین موجودی است که قادر متعال خلق کرده و روحش را در او دمیده است. بدین جهت،‌ بمانند ستاره‌ای درخشان در مرکز یا محور عالم هستی به عنوان خلیفه خود قرار داده است. به همین منظور،‌ انسان عاشق با دیدگان عارفانه و عاشقانه به محبوبش می‌نگرد و می‌خواهد هر چه زودتر به کانون نور بپیوندد. حسین بن منصور حلاج از جمله شخصیت‌هایی است که پیرامون وی سخنان بسیاری در طول تاریخ مطرح بوده است. بعضی او را عارفی بزرگ و سالکی واصل و بعضی او را شیادی مکار و مدعی نیابت امام زمان (عج) و حتی دیوانه می‌دانند! قرن سوم و چهارم هجری از لحاظ گسترش افکار فلسفی و عقاید مختلف مذهبی و اندیشه‌های ناب و پرجاذبه عرفانی در ایران، بویژه در بصره و بغداد دورانی پرتلاطم و پرآشوب بوده است. در این دوره، مباحثات تند و مشاجرات قلمی و احتجاجات آتشین در دارالعلم‌ها و حوزه‌های درسی و خانقاه‌ها تحت رهبری فنها، متکلمین، فلاسفه و عرفا به نهایت شدت خود رسید. اندیشه‌های جبری، فدری، معتزلی، قرمطی، باطنی و اسماعیلی نزاری موجب گردید عده زیادی از طبقات مردم در طیف عرفان و تصوف قرار گیرند و به دنبال درمان ناراحتی‌های معنوی و مادی خود، به سوی عرفا و اقطابی روی آورند که همیشه در کنار ستمدیدگان و مظلومان بوده‌اند، چله‌نشین قفس‌های خانقاه نبودند بلکه قفس‌شکن بودن