کتاب دست دوم آداب المریدین نویسنده: ضیاءالدین ابوالنجیب السهروردی

آداب المریدین

نویسنده: ضیاءالدین ابوالنجیب السهروردی
مترجم: عمربن محمدبن احمد شیرکان , نجیب یال هروی
ناشر: مولی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 435
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1363 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

 

مروری بر کتاب 

آدابُ الُمُریدین، کتابی عرفانی به زبان عربی، نوشتۀ ضیاءالدّین ابوالنّجیب عبدالقاهر سهروردی (۴۹۰ـ۵۶۳ق/۱۰۹۷ـ ۱۱۶۸م)، از مشایخ بزرگ صوفیان. این کتاب یک مقدّمه کوتاه و ۲۷ فصل دارد که ضمن آنها از اصول اعتقادات صوفیان، احوال و مقامات سالکان، شَطْحیات صوفیان، آداب صوفیان در سفر و حضر و سّماع و جز آن سخن به میان می‌آید. نویسنده با نقل شواهد و سخنانی از مشایخ سلف، خود نیز به اظهار عقیده پرداخته و دستورهایی داده است.

این کتاب از آغاز تألیف مورد توجّه صوفیه و «مستمسک جمیع ارباب طریقت» بوده است. از آن میان، شهاب‌الدّین ابوحفص عمر بن محمّد سهروردی (۵۳۹ ـ۶۳۲ق/۱۱۴۴ـ ۱۲۳۵م)، برادرزاده نویسنده، در نوشتن کتاب عوارف المعارف این کتاب را مبنای کار خود ساخته است. نیز ابوالمفاخر سیف‌الدّین یحیی باخَرزی (۵۸۶ ـ۶۵۹ق/۱۱۹۰ـ۱۲۶۱م) در بخش دوم کتاب اورادُ الاَحباب از این اثر بهره فراوان برده است.

همچنین متن کامل آداب المریدین در سده ۸ق/۱۴م به وسیله عمر بن محمّد بن احمد شیرکانی به فارسی روان ترجمه شده است. محمّد یوسف حسینی، ملقّب به گیسودراز، در ۸۱۳ق/۱۴۱۰م آن را به فارسی ترجمه و شرح کرده و همین شرح و ترجمه همراه با متن عربی در ۱۳۵۸ق/۱۹۳۹م در هند به چاپ رسیده است. متن عربی آداب المریدین همراه با ترجمه فارسی عمر شیرکانی در ۱۳۶۳ش، به کوشش نجیب مایل هروی در تهران چاپ و منتشر شده است.

کتاب مقدمه ای کوتاه و 27 فصل دارد که ضمن آنها از اصول اعتقادات صوفیان، احوال و مقامات سالکان، شطحیات صوفیان، آداب صوفیان در سفر و حضر و سماع و جز آن سخن به میان آمده است. یکی از ترجمه‌های «آداب المریدین» همین کتاب است که کهن‌ترین نسخه‌ای که از این ترجمه در دست است، نسخه‌ای با تاریخ سال 760 هجری.

.....چنین تقریر کند -نویسندۀ این کلمات- اضعف عبد من عباد الله و احوج خلق الله -که چون کتابی که موسوم است به «آداب المریدین» که از تصنیف امام عالم ربانی، عالم محقق، شیخ الاسلام و المسلمین ضیاءالمله و الدین، لسان حق، مرشد الخلق، حجه الله علی البشر، ابی النجیب عبدالقاهر بن عبدالله بن محمد سهروردی -طیب الله تربته و انال مغفرته- یافت، و الفاظِ آن عربی بود، و از فواید آن عوام بی‌نصیب بودند، آن را ترجمه به پارسی نوشته می‌شود، تا فواید آن اعم باشد....

آداب ایشان در عشرت و تأمیر در صحبت

پس بدانکه اول صحبت معرفت باشد، پس مودّت، پس الفت، پس عشرت، پس محبت، پس اخوت.و گفته‌اند: غذای نفسها در عشرت است، و غذای دلها در صحبت است. و صحبت نباشد الا باتّفاق باطنها. خدای تعالی در صفت منافقان می‌گوید: «تحسبُهم جمیعا و قلوبهم شتّی»
و صحبت چون به شرایط مقرون باشد، آن بزرگ‌ترین احوال است.

در ذکر آداب ایشان در أکل

خدای تعالی می‌گوید: «کلوا و اشربوا و لا تسروفوا». بعضی گفته‌اند: ادب می‌کند خدای تعالی تا طعام بدهید درویشان را، مگر ار آنچه خود می‌خورید. و رسول -علیه الصلوه- گفت «الحدیث»: ««اذا اکل احدکم فلیقل بسم الله». یعنی: چون طعام خورَد تا بگوید: «بسم الله». و اگر در اول فراموش کند، چون او را یاد آید، بگوید«بسم الله اوله و آخره». و پیغمبر -علیه السلام- گفت، و اشارت سوی کاسه کرد «الحدیث»: «کلوا من حوالیها و لا تأکلوا من وسطها فانّ البرکه فی وسطها تنزل». بخورید از پیرامون کاسه و مخورید از میان آن، بدرستی که برکت در میان آن می‌آید.

در ذکر آداب ایشان در حال مرگ

رسول خدای -علیه الصلوه و السلام- گفت «الحدیث»: «اکثروا من ذکر هاذم اللذّات فما ذکر عبده فی سعهٍ الا ضاقه و لا فی ضیق الا اتسع». بسیار کنید یاد شکننده کامها و لذتها، یعنی مرگ، که نکند ذکر آن بنده در وسع، الا که تنگ دل گرداند او را، و نه در دل تنگ، الا که دل فراخ شود.

 

فهرست

• مقدمۀ مصحح
• از سهرورد تا بغداد
• از نظامیه تا زاویه
• طرایق منسوب به ابونجیب سهروردی
• آثار ابونجیب سهروردی
• آداب المریدین و فصوص الآداب
• فصل: در ذکر عقاید صوفیان در وحدانیت
• فصل: در بیان درویشی و فقر و تصوف
• فصل: در فروع دین و احکام آن
• فصل: در قول ایشان که تصوف چیست
• فصل: در ذکر هویدا کردن حکم‌های مذهب
• فصل: در بیان اخلاق ایشان
• فصل: در مقامات ایشان
  • انتباه
  • توبه
  • انابت
  • ورع
  • محاسبت
  • ارادت
  • زهد
  • فقر
  • صدق
  • تصبّر
  • صبر
  • رضا
  • اخلاص
  • توکل
• فصل: در بیان احوال ایشان
  • مراقبت
  • قرب
  • محبت
  • رجاء
  • خوف
  • حیا
  • شوق
  • انس
  • طمأنینت
  • یقین
  • مشاهدت
  • فوایح و لوایح و منایح
• فصل: در یاد کردن اختلاف راه و آنکه مقصود یکی است
• فصل: در آداب سخن گفتن ایشان با یکدیگر
• فصل: در یاد کردن سخنان ایشان در غلبات
• فصل: در ادبهای ایشان در حال بدایت
• فصل: در آداب مراعات کردن مر نفس را
• فصل: در ذکر آداب در صحبت دیگران
• فصل: در ذکر آداب جوارح
• فصل: آداب ایشان در عشرت
• فصل: در ذکر ادب ایشان در سفر
• فصل: در ذکر آداب ایشان در لباس
• فصل: در ذکر آداب ایشان در اکل